"Her insann ve her toplumun bir geçmii vardr; bunun yannda bir de geçmile bir ilikisi. Bireyler ve toplumlar ya geçmilerini hesaba katarak onunla ilikilerini karlkl etkileim içinde kendileri biçimlendirirler ya da geçmi kendisi harekete geçer, takip eder, bugünü igal etmeye çalr. Geçmii görmezden gelme tutumunda diretildikçe, geçmiin bugün üzerindeki etkisi artar; bir süre sonra bugün, korkulan ve kaçlan geçmiin bir ürünü haline gelir. Bizde de böyle oluyor; geçmi yakamz brakmyor; biz onu yok saydkça, o giderek daha asî ve inatç oluyor. Oysa geçmie uysal bir hizmetkâr muamelesi yapmaya çok almtk; onu istediimiz zaman çarr, istediimiz gibi kullanr, iimiz bitince de karanlk odaya hapsederdik" Toplumlarn, uluslarn, ulus-devletlerin geçmilerindeki travmatik olaylarla yüzlemelerinin gereini bu sözlerle ortaya koyan Mithat Sancar, kitabnda "Geçmile Hesaplama"nn teorik sorunlarn ve somut deneyimlerini inceliyor. Hafzann ve hatrlamann farkl biçimlerini kavramlatryor, geçmile hesaplamann evrensel bir toplumsal-politik ve etik ihtiyaç olarak idrak edildii konjonktürü yorumluyor; Avrupa Birlii projesi içindeki kilit önemine dikkat çekerek. Geçmile hesaplamann yollar ve araçlar neler olabilir? "Hakikat"leri kamu önünde ortaya serme, özür dileme, yarglama, ceza, anma, tazminat? Sancar, Avrupa, Latin Amerika ve Güney Afrika'daki somut deneyimlerin ayrntl bir analizi çerçevesinde, bu yöntemlerin imkânlarn ve zorluklarn tartyor. Geçmile hesaplamann, "uygarlk süreci"nin bir ura olduunu düündüren bir kitap.