"Gerçeklik, meçhule giden yolda bir ilk admdr sadece ve bu yolda pek fazla ilerlememiz mümkün deildir. En iyisi bilmemek, mümkün olduunca az düünmek, kskançla en ufak bir somut ayrnt sunmamaktr. Ne yazk ki, d dünya olmasa da iç dünyamz baz olaylar çkarr karmza; Albertine gezintiye çkmasa da, tek bama düüncelere daldam zaman bulduum baz tesadüfler, bazen bana gerçekliin küçük parçalarn sunuyordu; bu küçük ayrntlar, tpk birer mknats gibi, meçhulün bir parçasn kendilerine çekerler ve o andan itibaren, meçhul bize ac vermeye balar." Kayp Zamann zinde'nin bu cildinde anlatc, evine tutsak ettii Albertine'e tutsak düüp arzunun ve kskançln girdaplarna dalarken okuru da peinden sürüklüyor: sokak satclar, burjuvazi, Vinteuil Sonat, sütçü kz, uyku ve düler, Bergotte'un ölümü, Venedik arasnda bir Paris... Girdaptan çktnda ise i iten geçmi, bakahraman Zaman, perdeyi kapatmtr bile.