Andrzej Kmicic, mody chory, przybywa na Laud, by zgodnie z ostatni wol Herakliusza Billewicza polubi jego wnuczk Olek. Dziewczynie nie odpowiada hulaszczy styl ycia Kmicica, ani pogldy polityczne wybranka. Opowiada si on po stronie Radziwiów, którzy wspieraj Szwedów w najedzie na Rzeczpospolit. Narzeczony Oleki pod zmienionym nazwiskiem, jako Babinicz, stara si zrehabilitowa w walce. Odegra niebagateln rol w obronie Jasnej Góry. Akcja powieci obejmuje dwa pierwsze lata potopu szwedzkiego (16551657).Podobnie jak w dwóch pozostaych czciach Trylogii, Sienkiewicz tworzy rozlege opisy wielkiej Rzeczpospolitej, a w jego opowieci pojawiaj si postacie historyczne. Autor rozbudza w czytelnikach ducha patriotyzmu i dodaje otuchy rodakom yjcym pod zaborami. "Potop" jest drug czci Trylogii pisanej ku pokrzepieniu serc. W jej skad wchodz jeszcze: "Ogniem i mieczem" oraz "Pan Woodyjowski".-