...i pie niech zapacze

Eliza Orzeszkowa

Polska pisarka nurtu pozytywizmu znana pod nazwiskiem ma, Piotra Orzeszko, nazwisko rodowe: Korwin-Pawowska. Publikowaa pod pseudonimami: E.O., Bk, Wa-Lit-No, Li...ka, Gabriela, Litwinka. Pierwszymi jej tekstami byy powieci tendencyjne (Marta 1873); cele swojej wczesnej twórczoci przedstawia w rozprawach: Kilka uwag nad powieci (1866) i Listy o literaturze (1873). Drugim etapem pisarskim Orzeszkowej by realizm (Nad Niemnem), oscylujcy niekiedy w kierunku naturalizmu (Dziurdziowie). Teoretycznoliterackie opracowanie zaoe powieci realistycznej znalazo si w rozprawie O powieciach T.T. Jea z rzutem oka na powie w ogóle (1879). Póne utwory nosz cechy prozy modernistycznej (tom Gloria victis). Najsynniejsza powie Orzeszkowej, Nad Niemnem, dotyczy tematu tosamoci narodowej, bdc jednoczenie uczczeniem powstania styczniowego, w którym autorka czynnie braa udzia. Samo powstanie byo bardzo wan czci jej ycia - w swoim domu ukrywaa ostatniego dyktatora tego zrywu narodowego, Romualda Traugutta, osobicie te organizowaa zaopatrzenie i pomoc lekarsk dla powstaców. Pisarka utrzymywaa cise kontakty ze rodowiskiem literackim: M. Konopnicka bya jej blisk przyjaciók jeszcze z pensji; oywiona korespondencja czya Orzeszkow z L. Méyetem i Z. Mikowskim; bya zwizana z tygodnikiem Bluszcz. Nominowana do Nagrody Nobla w 1905 r., przegraa jednak z H. Sienkiewiczem. Twierdzia, e literatura powinna odpowiada za los spoeczestwa.

Ur.

6 czerwca 1841 r. w Mikowszczynie

Zm.

18 maja 1910 r. w Grodnie

Najwaniejsze dziea:

Nad Niemnem (1888), Cham (1888), Meir Ezofowicz (1878), Gloria victis (1910), Dobra pani (1873), A...B...C... (1873), Niziny (1885), Dziurdziowie (1885)

Dettagli