Niezwykle podny pisarz, autor przede wszystkim powieci historycznychi obyczajowych, publicysta, dziaacz spoeczny, badacz staroytnocisowiaskich, popularyzator róde historycznych.
Do najpopularniejszych dzi powieci Kraszewskiego naley Staraba. Wród inspiracji do niej znalazo si kilka wydanych wczeniejtekstów literatury piknej. Po pierwsze Rzepicha (1790) FranciszkaSalezego Jezierskiego, jednego z jakobinów warszawskich, którywyjania przyczyn nierównoci spoecznych tez o podboju rolniczejludnoci sowiaskiej przez plemi, które przeksztacio si wszlacht (a wac. magnateri). Po drugie, Lill Wened (1840)Juliusza Sowackiego, obrazujc podobn tez oraz pokazujcdwuznaczn rol chrzecijastwa jako religii najedców. Po trzeciedramat Mieczysawa Romanowskiego Popiel i Piast (1862), w którymdodatkowo nacisk pooony zosta na zagroenie dla Sowiaszczyzny zestrony pastw niemieckich, za koció ukazany zosta ostatecznie jakogwarant zaegnania konfliktu spoecznego midzy szlacht a ludem (tj.te midzy pastwem jako systemem instytucji a funkcjonowaniemspoecznoci poczonej wizami rodowymi i ssiedzkimi).
PonadtoKraszewski czerpa ze róde historycznych (najwidoczniejsze s ladyadaptacji legend zapisanych w Historii Polski Jana Dugosza), zwasnych bada nad kultur materialn dawnych Sowian i Litwy (wydam.in. dziea pionierskie: Litwa. Staroytne dzieje 1847 orazSztuka u Sowian 1860, zajmowa si obyczajowoci Polskipiastowskiej, pracowa nad projektem encyklopedii staroytnocipolskich dla Akademii Umiejtnoci w 1875 r.), z opracowawspóczesnych mu historyków: Lelewela, Szajnochy, Roeppla i in. Pewienwpyw na tre powieci wywary równie prelekcje paryskie Mickiewiczana temat literatury sowiaskiej, skd zaczerpn np. przekonanie ozachowaniu w religii Sowian ladów dziedzictwa praindoeuropejskiego(swoisty panteizm, niektóre bóstwa tosame z hinduistycznymi). Doswoich róde i inspiracji doda Kraszewski równie rzekomoredniowieczny Królodworski rkopis. Zbiór staroczeskichbohatyrskich i lirycznych piewów (1818) wydany, a jak si póniejokazao, równie spreparowany przez Vaclava Hank.
Ur.
28 lipca 1812 w Warszawie
Zm.
19 marca 1887 w Genewie
Najwaniejsze dziea:
Stara ba (1876), Chata za wsi (1854), Ulana (1842), Dzieci Starego Miasta (1863), Zygmuntowskie czasy (1846), Barani Kouszek (1881), Hrabina Cosel (1873), Brühl (1874), Poeta i wiat (1839), Latarnia czarnoksiska (1844), Wspomnienia Woynia, Polesia i Litwy (1840)