Huseyin Rahmi Gurpnar'n 1918-1920 yllar arasnda Âti, leri ve kdam gazetelerinde yaynlanan 10 hikayesini toplad ve adn içindeki ilk hikaye olan Kadnlar Vaizi'nden alan derlemesi, kitap olarak ilk kez 1920 ylnda yaynland. Gunumuz deerleri çerçevesinden bakldnda, rkç ve cinsiyetçi ifadelerin younluu okuru rahatsz edecektir. Gurpnar'n hemen hemen tum eserlerinde banazlk ve cahillikle alay ettii dikkate alnrsa, donemin toplumsal gerçeklerini ve yaygn kabul goren fikirlerini elenceli bir dille ele alan yazarn kimi zaman bu duuncelerle alay etmek kimi zaman toplumsal onyarglarn katln sergilemek için bu ifadelere yer verdiini olaslk dahilinde tutmak gerekir. Kadnlar Vaizi Bu vaizci için olen, dirilen, aylan, baylan kadnn says yok. Ama Efendi'nin bu çrtkan renklerine mi, boyuna m, bosuna m, çapna m, nesine bilinmez. Çunku tabiat bilmeceleri içinde kadn ruhundan daha kark bir ey yoktur. Yankesiciler Ah ah, biz ne budalayiz. Ne vakit aramizda bir kakariko var, ne için yidelum Avrupaliya ki bize bir akil oyretsin. Nah oyretti. Kiçimiza boyle koskoca bir delik açti. Aferin Hayrullah Sevime, sevdalanma hep bahane. Ne renkte olursa, olsun, maksat soy uremesidir. nsanlar, tabiatn bu ustunluunu ak sanmak kuruntusuyla yaarlar... Meneke Kalfa'nn Mudafaas Bunun adna yeni felsefede hayat mucadelesi derler. Yaamak için zayf gorduunun elindeki ekmei kapmak hrszlk deil, ustalktr. Bunu duzeltmeye uraanlarn .aklna aarm. Hatta bu Dunya Harbi niçin oluyor? Azck duunseniz altndan hep bu mesele çkar. Kocas çin Deli Divane
Bir insan samimilikle, candan sevdii bir kimseyi sevgisinin iddetini sebep gostererek bu derece rahatsz etmez. Edemez. Buna gonlu raz olmaz. Sevdiklerini her dakika rahatsz edecek, strap verecek ekilde sevenlerin duygularnda sevgiden çok bencillik vardr. Ada Vapurunda Vapurun, iri bir lastik torba gibi az açlr. Birbiri uzerine halk içeri dokulur, dokulur, dokulur. Siz de insanlnzdan çkar, paket, balya gibi bir ey olursunuz. O siyah akntnn içine kartktan sonra artk ayaklarnzn sahibi deilsiniz. Yurumezsiniz. Sizi yuruturler. Her tarafnzdan bir muta, bir yumruk, bir itme, bir kakmayla goturulursunuz. nsanolu denilen insan kardelerinizin ne kadar kaba ve hoyrat olduunu bu geçitte anlarsnz. Anlatlmaz bir baskyla itile kakla nihayet kyma makinesinden dokulur gibi hemen pelte halinde bir koeye tklrsnz. Orada da bir ikence dolab içindesiniz. Oturmak nerede, eilmek bile elinizde deildir. Gene o siyah aknt sizi surukleyip kopru dubalar ustune atncaya kadar o ackl halde kalrsnz. Frkac Yaratltan kor, topal, zeki, ahmak gelenler var. Afif Necati de partici domutu. .... Bakan olmay gozune kestirmiti. ... ncelemeleri sonunda bu basamaa atlamak için tutunacak iki tutamak kefetti: particilik ve gazetecilik. ... . Partinin çrtkanlar, tutanlar, pohpohçular, yardakçlar, koruyucular, yalanc ahitleri, hk deyicileri, millete yal, tuzlu dolma yutturucular kimlerdir? Parti gazeteleri... Gazeteye arn boyu makaleler yazard... Bir kak yourda bir kova su katarak basn ayran yapard.