Klgsal Usun Eletirisi

"Resmi yaplacak iki ey vardr," diye yazyordu Leonardo da Vinci, yüzyllar önce modern Avrupa insan düünceye uyanrken: "insan ve onun bak açs. Birincisi kolaydr; ikincisi olanaksza yaklar." Frederick Artz'n çalmas Leonardo'nun olanaksznn üzerine saldrr, büyük ustann hiç de ustas olmad biricik sorunun gerçekte en vazgeçilmez kayg olduunu göstermeye çabalar: Yalnzca insann deil, ama insanln bak açsnn bir tablosunu üretmek. Görev en güç olandr. Yalnzca yaltlm ve dinamiini yitirmi bilinç biçimlerini çözümlemek deil, ama dünya tarihine, onun zaman ve uzayna dökülen Tinin görüngülerinin anlamn yakalamak. Bir Olu sürecini kavramak. Görev de eit ölçüde Olu sürecindedir. Yalnzca bakmay deil, ama usun ve istencin ve duyuncun gözleriyle bakmay gerektirir. Tablonun renkleri düünceler ve tutkular, ve frças eytiimin tlsm olmaldr eletirel kavray ve duyu yetisi. Ama Avrupa'nn Orta Çalarn yorumlama görevi o denli de melankoliktir, çünkü gereç Yunan ve Roma uygarlklarnn paha biçilmez kaltn çürüten, onlardaki incelik ve güzellik tinini, bilim ve felsefe deerlerini alglamayan bir barbarlk kütlesidir. Avrupa'nn Orta Çalar Musa'nn yetkeci, cezalandrc, yeryüzünü bir korku sisine bürüyen Tanrsnn özgür ve çocuksu Helenik tin üzerindeki öç alan olarak görünür. Kendini yaratma sürecini durduran, aslnda geriye yürüyüünü balatan bir insanln yaad karanlk bir korkunun zamandr, bir alev gibi göe yükselen ksa süreli slamik giriime karn, tarihi hiç de gereksinmedii bir sapmaya sürükleyen bir boyun eme dönemidir. Orta Çalar tüm boinanc ile ve tüm saduyu yoksunluu ile, Özgür Düünceden, Usun kendisinden korkusu ile modern Avrupa uygarlnn, en sonunda Bat (Protestan/Germanik) nihilizmin asl temellerinin aranaca karanlk bölgedir. nsanln dinsel ve ulusal kamplara parçalannn mayaland, kozmopolitan kardelik tinini yeryüzünden silip yokeden evrensel dümanlk duygusunun doduu tarih dilimidir. Yeryüzünün soumaya balad, gökyüzünde bir snan arand zamandr. O us tutulmas, yürek tutulmas Çalarnda ve onu izleyen bütün bir modern dönem boyunca Avrupa'da neyin örenilemediini hiçbirey Goethe'nin sözlerinden daha iyi anlatamaz: "Uluslarn üstünde insanlk vardr."
-Aziz Yardml-
(Tantm Bülteninden)

nce Kapak:

Sayfa Says: 215

Bask Yl: 2016

e-Kitap:

Format:

Sayfa Says: 144

Dili: Türkçe
Yaynevi: dea Yaynevi

Dettagli