Bir derebeyi çocuu olarak Dikanka dolaylarndaki bir çiftlikte geçirdii çocukluk yllar boyunca kulana çalnan halk iiri ve türküleriyle, masal, söylence ve öyküleriyle beslenen Gogol, Kazak atalarnn aklar ve efsanelerini dinleyerek büyüdü.
Rus gerçekçiliinin kurucularndan olan Gogol'e saygnlk kazandran ilk eserleri Ukrayna'daki bu çiftlik yaantsna dair anlatlardr. Bunlarn en ünlülerinden ikisi, Mays Gecesi ve Portre'dir.
Mays Gecesi'nde Levko ve Galya'nn akn köy yaantsnn içinde, usta ii doa tasvirleriyle anlatan Gogol, Portre adl öyküsünde, gizemli bir portrenin, insanlarn hrslarn birer enstrüman gibi kullanarak yaantlarn nasl cehenneme çevirdiini anlatyor.
Portre, Gary Shteyngart'n Shylock on the Neva öyküsüne, Mays Gecesi de Nikolay Rimski-Korsakov'un ayn adl operasna esin kayna olmutur.
Edebiyatseverler için, Hasan Âli Ediz'in güzel Türkçesiyle
Kiraz ve salkm aaçlarndan meydana gelen sk ve el dememi orman, köklerini suyun souk derinliklerine uzatmt... Doann en güzel yelpazesi gece rüzgâr, gizlice aaçlarn yanna sokularak onlar öptüü zaman, yapraklar sanki darlyormu gibi, zaman zaman balarn honutsuzlukla sallyordu. Bütün doa uykuda idi...
Mays Gecesi'nden
Ün, onu hak etmeyip de çalana zevk veremez; o ancak onu hak edende sürekli bir etki uyandrr... Çartkov'un bütün duygu ve isteklerinin paraya yönelii bundan ötürüdür. Altn onun tutkusu, ideali, korkusu, zevki, amac olmutu... Sandklarda banknot desteleri büyüyor, kaderine böyle korkunç bir ödül düen her insan gibi o da altndan baka her eye ilgisiz, skc ve gizemli bir insan halini alyordu.