Mbretëreshë Teuta e Ilirisë

Në vitin 2008, do të botohej në anglisht në Kanada nga shtëpia botuese IOWI dhe vetëm pas gjashtë vjetësh do të shihte dritën e botimit në gjuhën shqipe, në shtator të këtij viti, po nga IOWI, duke u bërë i pari libër që botohet në gjuhën shqipe nga një shtëpi botuese kanadeze. Botimi në shqip i kësaj drame përbën risi edhe për vetë IOWI dhe ndoshta mund të shërbejë si një pikënisje për botime të tjera në këtë gjuhë.

Varianti në shqipe pa frikë mund të cilësohet si një libër krejt i ri, jo vetëm nga mënyra e konceptimit të konfliktit, por edhe nga plotshmëria e karaktereve. Nëse në variantin e paraqitur në konkurs dhe në variantin në anglisht, Teuta helmon Agronin për të marrë fronin, (një shembull klasik shekspirian), në variantin në shqipe, Agroni helmohet nga Dhimitër Fari, i cili i fut tre zana për t'i sjellë një verë të rrallë për ta provuar.

Në bashkëpunim me Triteutën, Dhimitri ka si qëllim të marrë fronin, pas vdekjes së Agronit, por pengohet nga Teuta, e cila hipën në fron dhe i bën ballë hordhive romake. Dhimitri nuk ndalet. Ai ka në krah Triteutën, me të cilën Agroni ka patur një djalë, Pimin. Ai hidhet në krahun e Romakëve dhe braktis ishullin e Farit, të cilin ua jep pa luftë romakëve. Ushtria romake marshon, duke rrafshuar 230 qytete e vendbanime ilire, për t'u ndalur në portat e Lezhës, ku edhe nënshkruhet armëpushimi. Teutës i lihet vetëm një anije, ndërsa në fron hipën Dhimitri dhe Triteuta, aleatët e romakëve.

Kjo dramë është diskutuar edhe në forumin amerikan Fanatikët e Civilizimit, ku Anthony Kiehl, autori i portretit të Teutës, ka nxitur një debat shumë interesant rreth kësaj figure madhështore të ilirëve. Tashmë drama nuk e ka më atë ndikimin shekspirian, por është një vepër e mirëfilltë e P.I.Kapllanit, duke e kthyer karakterin e saj nga një vrasëse, në një heroinë të vërtetë, që i bën ballë rrebeshit të kohës në vitin 230 BC. Kishte edhe një përpjekje nga autori për ta shkruar në dialektin geg, por në fund Kapllani vendosi ta rishkruajë në gjuhën letrare. Sipas autorit, gjuha letrare e dramës zgjeron audiencën e shikuesve, që edhe kështu siç janë, përbëjnë një numër relativisht të vogël për skenën shqiptare.

Dettagli