Nasze czasy, jak okreli je Pierre Nora, jeden z proroków zwrotu pamiciowego w kulturze, historii i nauce, to czas pamici". Ale ju blisko 150 lat temu Julian Ursyn Niemcewicz zapisa myl niemal identyczn: yjemy w czasie pamitników". Niniejszy tom próbuje zrelacjonowa obecno kwestii pamiciowych w dziewitnastowiecznej wiadomoci, celowo wszake jeli nie liczy drobnych wyjtków rezygnujc z tych obszarów, na których te odniesienia s najatwiejsze do zdiagnozowania, tzn. w literaturze piknej i pamitnikarstwie. Tytuowe metafory", inspirowane pracami historyka psychologii Douwe Draaismy, to swoiste szka, przez jakie ogldano pami fenomen kademu tak bliski, a zarazem niejasny, i zwykle trzeba uywa sposobów nie wprost, by lepiej go uchwyci. Przykadami takich metafor s woskowa piecz, ksiga, ogród, kalendarz, labirynt, moneta albo medal, wystawa pamitek, mogia, wizienie, podró, dagerotyp; metaforyki nie unikaj te traktaty medyczne i neurologiczne. Szczególnym sposobem konceptualizacji pamici byy rozwijane wówczas teorie mnemotechniczne, którym powicona zostaa osobna cz. Ksika zawiera równie dokonane przez autora antologii przekady tekstów (w caoci bd we fragmentach), pozwalajce przedstawi problematyk pamici w nieco szerszym kontekcie.