Gogol'ün, dönemin yozlaan bürokrasisine serzenite bulunan Pukin'in sözlerinden esinlenerek yazd, resmî kurumlarn çatlar altnda gayriresmi durumlarn yaand bir güldürü Müfetti.
Çarn slahat planlar gerei teftiler artrlnca adeta birer tanrya dönüen müfettiler, bürokrasinin kaderini belirlemeye balar. Kimi frsatçlarn bu durumu fark etmesiyle, gerçek bir müfetti olmak ya da yalnzca müfettie benzemek arasnda bir fark kalmaz. Kentteki iyi giyimli, zengin bir toprak aasnn kumarbaz olunu müfetti sanan kaymakam, posta müdürü, memurlar ve kent sakinleri, tefti etmekle uzaktan yakndan alakas olmayan bu adama ikramlar, hediyeler yadrmaya balar. Sözde müfettie de durumun keyfini sürmek kalr...
Çarlk Rusya'sn sarsan Müfetti, Gogol'ün kariyeri için ksa vadede bir tehdit, uzun vadede bir bayapt haline geldi.