Mikatu'l Mesabih 3. Cilt

Takriben hicrî V. (M.11.) asr sonlarndan itibaren hadîs ilmi, daha dorusu "hadîs metinleri üzerindeki çalmalar" yeni bir renge bürünmütür. Bu zamana kadar, hadîs metinlerinin zabta geçirilme muamelesi tamamlanm, hadisler kitaplardaki yerini alm, kitap d bir metin pek braklmamtr. Bu müddet zarfnda kitaplarda senedleriyle birlikte yer almam bir metin, ayet son asrlarda "hadis" olarak ortaya çkmsa, bunun hadis kabul edilmesi -prensip olarak- üphe ile karlanmtr. Hicrî V. (M.11) asr sonlarna doru ise yeni bir çalma dönemine geçilmitir. Artk eski metodla yaplacak yeni bir i kalmam; bütün sistem ve gelenekleriyle bir devir kapanmtr.

Öte yandan, bu devir vazifesini eksiksiz yapm, fonksiyonunu erefle icra etmi ve haleflerine çok zengin bir miras brakarak, nöbeti bakalarna devretmitir. Bu yeni dönemin hadis çalmalar, önceki dönemin çalmalarndan çok farkldr. Artk çalmalarn esasn, rivayet sistemi usullerine göre ahslardan senedli hadis toplayarak bunlar tasnif edip kitaplatrmak deil, hazine deerindeki bu malzemenin ilenmesi ve deerlendirilmesi tekil etmektedir.

ahs'tan rivayet braklarak, "kitap'tan rivâyet"e bu dönemde geçilmitir. Saylar oldukça artan hadis kitaplar arasnda danklk arz eden metinlerin, senedleri atlarak bir araya toplanmas ve müterek metinlerin birletirilmesi çalmalarnn çr bu dönemde açlmtr. Bu dönemde ilk dikkati çeken çalma mevcut hadis kitaplarndan yaplan seçme hadislerin belli baz gruplar içinde birletirilmesidir.

Hatîb Et-Tebrîzî'nin bu eseri; mehur hadis kitaplarndan olan; Buhârî, Müslim, Ebu Dâvud, Tirmizî, Nesâi, bn Mâce, Dârimî, Muvatta, mam Ahmed b. Hanbel'in "el-Müsned"i, mam âfiî'nin "el-Müsned"i, Dârekutnî'nin "es Sünen"i, Beyhakî'nin "uabu'l-man", Rezîn'in "et-Tecrîd" ve az sayda dier kitaplardan seçilmi, mana ve içerikleri açk ve delaletleri kesin hadisleri kapsamaktadr. Muhteviyat; iman, ilim, ibâdet, ahlâk, edep, muamelât, siyer-i nebî ve ashab kiram hakknda bilinmesi gereken îtikâdî ve fkhî hükümleri kapsamaktadr. En kymetli hükümleri ihtiva ederek edille-î er'iyyeden sünneti seniyyenin her çeidi yazlm ve zikredilmitir.

(Tantm Bülteninden)

Dettagli