Mikatu'l Mesabih 6.Cilt

Takriben hicrî V. (M.11.) asr sonlarndan itibaren hadîs ilmi, daha dorusu "hadîs metinleri uzerindeki çalmalar" yeni bir renge burunmutur. Bu zamana kadar, hadîs metinlerinin zabta geçirilme muamelesi tamamlanm, hadisler kitaplardaki yerini alm, kitap d bir metin pek braklmamtr. Bu muddet zarfnda kitaplarda senedleriyle birlikte yer almam bir metin, ayet son asrlarda "hadis" olarak ortaya çkmsa, bunun hadis kabul edilmesi -prensip olarak- uphe ile karlanmtr. Hicrî V. (M.11) asr sonlarna doru ise yeni bir çalma donemine geçilmitir. Artk eski metodla yaplacak yeni bir i kalmam; butun sistem ve gelenekleriyle bir devir kapanmtr.

Öte yandan, bu devir vazifesini eksiksiz yapm, fonksiyonunu erefle icra etmi ve haleflerine çok zengin bir miras brakarak, nobeti bakalarna devretmitir. Bu yeni donemin hadis çalmalar, onceki donemin çalmalarndan çok farkldr. Artk çalmalarn esasn, rivayet sistemi usullerine gore ahslardan senedli hadis toplayarak bunlar tasnif edip kitaplatrmak deil, hazine deerindeki bu malzemenin ilenmesi ve deerlendirilmesi tekil etmektedir.

ahs'tan rivayet braklarak, "kitap'tan rivâyet"e bu donemde geçilmitir. Saylar oldukça artan hadis kitaplar arasnda danklk arz eden metinlerin, senedleri atlarak bir araya toplanmas ve muterek metinlerin birletirilmesi çalmalarnn çr bu donemde açlmtr. Bu donemde ilk dikkati çeken çalma mevcut hadis kitaplarndan yaplan seçme hadislerin belli baz gruplar içinde birletirilmesidir.

Hatîb Et-Tebrîzî'nin bu eseri; mehur hadis kitaplarndan olan; Buhârî, Muslim, Ebu Dâvud, Tirmizî, Nesâi, bn Mâce, Dârimî, Muvatta, mam Ahmed b. Hanbel'in "el-Musned"i, mam âfiî'nin "el-Musned"i, Dârekutnî'nin "es Sunen"i, Beyhakî'nin "uabu'l-man", Rezîn'in "et-Tecrîd" ve az sayda dier kitaplardan seçilmi, mana ve içerikleri açk ve delaletleri kesin hadisleri kapsamaktadr. Muhteviyat; iman, ilim, ibâdet, ahlâk, edep, muamelât, siyer-i nebî ve ashab kiram hakknda bilinmesi gereken îtikâdî ve fkhî hukumleri kapsamaktadr. En kymetli hukumleri ihtiva ederek edille-î er'iyyeden sunneti seniyyenin her çeidi yazlm ve zikredilmitir.

(Tantm Bulteninden)

Dettagli