Mimarist 62

Dunya Cevre Gunu ve Dusundurdukleri

Her yl oldugu gibi, dergimizin haziran saysnda oncelikli baslgmz Dunya Cevre Gunu. 1974'te baslangcndan bu yana, bu ozel gun kuresel olcekte cevre ve toplum saglg konularnda farkndalklarn gelistirilmesi acsndan onem tasyor. 2018 yl icin Birlesmis Milletler anlaml bir baslkla gundemde: "Plastik Kirliligini Yenelim!"

Plastik kirliligi gunumuzde cevreyi giderek buyuyen tehditlerle kars karsya brakyor. Clgnca tukettigimiz plastiklerin buyuk cogunlugu ozel coplere veya geri donusum merkezlerine degil, okyanuslara, denizlere karsarak, kylar ve canl yasamn tehdit ediyor. Bu yl Dunya Cevre Gunune ev sahipligini yapan Hindistan'daki etkinliklerle plastik esasl cevre kirliligi konusunda gundelik yasamlarmzdan baslayarak ne tur calsmalar, kampanyalar ve orgutlenmeler yapabilecegimiz konular tartsmaya acld. Buyuk cerceveye baktgmzda kuskusuz birbiriyle iliskili olarak plastik kirliligi, cevre ve halk saglg, yerkurede canl yasam, dogal kaynaklarn tuketimi, kamu yarar vb gibi alanlarda sorunlarn nasl azaltlabilecegi sorusu tartsmalarn odagna yerlesiyor. Plastigin cok yonlu yararl kullanmlar olmasna karsn, gundelik hayatlarmzda asr miktarda tukettigimiz, kullanp attgmz plastik miktar, cevrenin tahribinde onemli bir role sahip.

Rakamlara goz atarsak, dunyada her dakikada 1 milyon plastik sise satlyor, her yl 5 trilyon plastik torba kullanlyor. Toplamda, kullanlan plastigin yaklask %50'si kisisel kullanmlara ait. Her yl 13 milyon ton plastik okyanuslara szyor, mercan kayalklarna ulasyor ve deniz yasamn ciddi bicimde tehdit ediyor. Ayrca plastik, su kaynaklar uzerinden bedenlerimize de giriyor. Verilen zararlar bugun bilimsel arastrmalarn konusu, cunku plastik bircok toksin kimyasal da bunyesinde barndryor ve bunun otesinde farkl diger toksinleri, metalleri ve zehirli tarm ilaclarn toplama konusunda da mknats ozelligi gosteriyor. Dunya Cevre Gununde alarm veren tablo, bu konudaki mucadelenin sanldgndan cok daha buyuk onem tasdgn vurguluyor.

"Donusturemiyorsan kullanmay reddet" slogan da bu baglamda yaplan diger onemli bir katk. Uzmanlar kolaylkla yapabilecegimiz bircok sey oldugundan soz ediyorlar: Plastik icme cubuklarndan, cay-kahve bardaklarndan vazgecmeyi, cop toplamada duyarllg artrmay, kumas torbalar kullanmay, kylardaki plastik atklar toplamay oneriyorlar. En onemlisi de belki iletisim olanaklarn kullanarak bu konudaki duyarllklar tekrar tekrar vurgulamak ve cevre tehditleri konusunda bilgileri surekli guncellemek.1

Kuskusuz Dunya Cevre Gununun vurgular sadece fiziksel tahribatla snrl degil, olmamal. Cevreye butunluklu ve genis cerceveden baktgmzda, mimarlk- planlama alanlarndan baslayarak farkl mesleki sorumluluklar yeniden dusunmek zorundayz. Bugun mimarlkta uygulanan indirgemeci politikalar, yanls yasal duzenlemeler, kamu yararnn onceligini kaybetmis olmas, insan, toplum, cevre haklar ihlalleri de buyuk cevre resminin onemli parcalar.

Bu saymzda, gundemde olan ilginc ve onemli konularn, dusuncelerin, degerlendirmelerin yan sra, 'Istanbul'un Cumhuriyet Donemi Modern Mimarlk Miras' baslkl dosyamzda da gunumuz mimarlg, kenti ve toplumu acsndan son derece kritik arastrma ve tartsmalar bulacaksnz. Koruma, yasatma, toplumsal bellek vb gibi konularda meslek alanmz icin onemli irdelemeleri, degerli katklar okuyacaksnz.

Gelecek saymzda ise Istanbul'un "D-100 Karayolu" konusunu ele almay planlyoruz. Bildiginiz gibi, 1980 sonrasnda otoyoldan sehir ici karayoluna donusen E-5 karayolu, yeni devlet yollar snflamas icinde D-100 olarak tanmlanms,

Dettagli