Bediüzzaman Hazretleri'nin, Eski Said döneminde yazd eserleri edebî açdan çok çok seviyelidir. Ancak, daha sonralar iman davasnn ehemmiyetine binaen ihlâs, ruhu, manay öne alm ve böyle edebî eserler vermekten ictinap ederek daha ziyade manaya ehemmiyet vermitir. Hâlbuki Bediüzzaman da Mevlâna gibi ar ve adal bir üslûp kullanabilir ve bununla da yüzlerce, binlerce insan kendisine meftun edebilirdi. Aslnda etmitir de. Muhâkemât isimli eseri tahlil edildii zaman mübalâa yapmadmz görülecektir.
* * *
Bugün, hem müspet ilimler hem de dinî ilimler sahasnda halledilmesi gereken dünya kadar mesele var. Muhâkemât eseriyle çaa tenbihte bulunan ve istidatl kafalar düünmeye davet eden çan düünürü Bediüzzaman diyor ki: Bana göre slâm milleti sekiz asrdan beri durgunluk yaamaktadr. Demek ki, topyekün slâm dünyasnda, bu birkaç asrlk zaman zarfnda çan problemlerini kucaklayacak ilim adam yetimemitir.
M. Fethullah Gülen
* * *
"Muhâkemât" bize her yönden farkl bir ufuk açt. Baz konularn "Hakikat Çekirdekleri"nde ve"Lemeat"ta görmü okumutuk. Baz meseleleri "ârâtü'l-'caz"da vard ama Muhâkemât tek bana derli toplu hâlde apayr bir aheserdi... O bahçeye girmeden çiçek ve meyveleri görülmez; o deryaya dalmadan, derinliklerindeki hazineler ve sergilenmi olan mücevherler temaa edilemez... Onun için iyi gavvas olmak gerekir...
Abdullah Aymaz