Nie wiem, jak ich mam ceni

Ksika Justyny Kowalskiej-Leder jest ksik wan, odwan, a i nowatorsk. Wida to na tle wielu znaczcych przecie publikacji dotyczcych Zagady wydanych w Polsce w ostatnich latach, a moe wanie dopiero na tle tyche prac. Stanowi wietn i niezwykle sumienn rekapitulacj, ale i rewizj ustale dotychczasowych. Autorka wskazujc na zoono relacji pomocowych proponuje perspektyw bada do tej pory na gruncie polskim nie podejmowan. Zwraca uwag na nieoczywisto kategorii epistemologicznych i kwalifikacji etycznych zazwyczaj uywanych w opisie dowiadcze granicznych. Wydobywa chtnie pomijan moraln ambiwalencj widoczn w postawach i w relacjach ofiar, wiadków i ratujcych. Równie konsekwencje po - mijania splotu ambiwalencji czynnych w konstruowaniu krytycznego namysu nad pamici indywidualn, namysu nad uwikan w historyczne zaszoci pamici zbiorow, a wreszcie nad debat publiczn na temat polskiego dowiadczenia wojny i Zagady. Te zabiegi prowadz do krytycznej refleksji nad pojciami uywanymi do konceptualizacji stosunku ydów i Polaków (i odwrotnie) i nad emocjonaln intensywnoci debaty zarówno tej publicystycznej, jak i naukowej. Nie bez znaczenia jest te i to, e autorka podnosi rol zaniedbywanych do tej pory czynników rónicujcych dowiadczenia zwizane z Zagad, takich jak pe, wiek, stan cywilny, poziom edukacji, pochodzenie klasowe oraz czynniki osobowociowe i psychologiczne sowem, podkrela wag miejsca, z którego mówi i dziaa podmiot wiadczcy/wiadkujcy. (Prof. Marek Zaleski)

Dettagli