W swojej twórczoci nowelistycznej Eliza Orzeszkowa podejmuje tematyk patriotyczn, czsto w zawoalowany sposób przywouje wydarzenia powstania styczniowego, nie pomija te problemów polskiej wsi, takich jak uwaszczenie chopów i ich niedostateczny dostp do edukacji, a take kwestii ydowskiej oraz emancypacji kobiet. W tomie Nowele i opowiadania " znalazy si nastpujce utwory: Obrazek z lat godowych", Szara dola", Sielanka nieróowa", Silny Samson", Dobra pani", Oni", Oficer", Hekuba", Bóg wie kto", Gloria victis", A... b... c... , W zimowy wieczór", Panna Antonina", Dziwna historia", Ogniwa", Panna Róa", Przy dochodzeniu ledczym", mier domu" i Tadeusz".