Osmanl Mahkemesi

Son yirmi ylda say ve nitelik olarak art gösteren hukuk tarihi çalmalarndan bazlar, ceza hukuku, ticaret hukuku gibi hukuk dallarna göre konular ele almakta ve mevcut hukuk sistemimizin metodolojisini kullanmaktadr. Söz konusu çalma metodu her ne kadar slam hukukunun özgün yapsn deitirse de mevcut hukuk sistemi içerisinde eitim alm olanlara daha uygundur. Bu çalmada da benzer ekilde Osmanl medeni yarglama hukukunun uygulama yönü ele alnmtr.

Osmanl mahkemesinin görevlileri, ileyi tarz ve adalet datmadaki etkinlii yerli-yabanc çok kimsenin alakasn çekmitir. Geçmite seyahatname yazarlar Osmanl mahkemesinin sade ve çabuk bir ekilde adaletli karar vermesinden sitayile bahsetmiler; ngiltere gibi baz Avrupa ülkeleri Osmanl adalet tekilatn incelemek üzere heyetler göndermiler, Osmanl ülkesine gelen bir ksm yabanc devlet adamlar hukuk ve idare sistemini gözlemleme imkân bulmu ve kendi ülkelerinde benzer yaplar kurmulardr.

Geçmiteki bu ilgi günümüze yakn dönemlerde yabanc bilim adamlarnn Osmanl mahkemesi ve mahkeme kararlarndan oluan er'iye sicilleri üzerinde aratrma yapmalar ile devam etmitir. Onlarn er'iye sicilleri üzerinde yaptklar çalmalar, yerli bilim adamlarnn da benzer aratrmalara yönelmesine katk salamtr. imdilerde çok sayda er'iye sicili özellikle yüksek lisans ve doktora çalmalarna konu olmaktadr. Bu açdan artk er'iye sicilleri ve dier ariv kaynaklar kullanlarak Osmanl medeni hukuku, ceza hukuku, ticaret hukuku, borçlar hukuku, yarglama hukuku ve bunlarn alt konularnda aratrmalar yapmak daha kolaydr.

Osmanl yarglama hukuku hakknda Abdülaziz Bayndr ve Mehmet Akman tarafndan yaplan çalmalar bu alandaki boluu doldurma adna önemli gayretlerdir. Bayndr'n slam Muhakeme Hukuku (Osmanl Devri Uygulamas) isimli çalmas, 1986 ylnda yaynlanm ve adndan da anlalaca gibi daha ziyade slam yarglama hukukunu ele almtr. Akman'n 2004 ylnda yaynlanan Osmanl Devleti'nde Ceza Yarglamas isimli eseri ise ceza yarglama hukukunun uygulama yönünü incelemitir. Elinizdeki çalmada da Osmanl medeni yarglama hukukunun uygulama yönü, er'iye sicillerinden, fetva mecmualarndan ve dier ariv belgelerinden faydalanarak ele alnmtr.

Dettagli