Polonya

Polonya bir Orta Avrupa ülkesidir. Atalarnn Vistula Nehri havzasna MÖ 2000'lerde yerletikleri sanlmaktadr. 1386'da Litvanya Grandükü II. Wadysaw Jagieo'nun Polonya Kraliçesi Jadwiga ile evlenmesiyle Litvanya-Polonya Birlii gerçekleti. Bu evlilikle Polonya topraklar dört kez büyüdü ve Avrupa'nn en büyük devleti oldu.
1795'te Rusya, Avusturya ve Prusya'nn igaliyle birlikte Polonya 123 yl boyunca Avrupa siyasal haritasndan silindi. Ancak bu süre zarfnda Osmanl Devleti tarafndan tannmaya devam etti.
Ülke I. Dünya Sava sonunda 1918 ylnda bamszln kazand ancak 1939'da Nazi Almanya's tarafndan tekrar igal edildi. Naziler Polonya'da 1941'den itibaren çok büyük bir Yahudi soykrm yapt. Nazi toplama kamplarnda 3 milyon Yahudi öldürüldü.
II. Dünya Sava'ndan sonra Polonya bamsz bir devlet olarak yeniden Avrupa haritasnda yerini ald. Ulusal Birlik Hükümeti'nin kurulmu olmasna ramen hepsi sava srasnda bamszlk mücadelesi vermi çeitli partiler arasnda anlamazlk çknca komünist bir cumhurbakan seçildi. Polonya artk bir Demir Perde ülkesiydi.
1970'lerde ülke çapnda içi direnileri balad. Bu arada 1978'de Polonyal II. John Paul papa seçildi. Papann 1979'da Polonya'y ziyareti srasndaki karlama törenleri yönetim kart gösterilere dönütü.
1980'de Lech Wasa'nn önderliinde Dayanma Sendikas kuruldu ve ksa sürede bir muhalefet oda durumuna geldi. 1990'da komünist rejim yklarak demokratik sisteme geçildi.
2004 ylnda Avrupa Birlii Üyesi olan Polonya, 21 Aralk 2007'den bu yana Schengen Bölgesi üyesidir. Ülkenin bakenti Varova, nüfusu 38 milyon, para birimi Polonya Zlotisi'dir.
Polonya'nn Baltk Denizinde uzun bir kys bulunur. Bu denizden çkarlan kehribar, Polonya'nn önemli simgelerinden ve talarndan biridir. Güneyde, Karpat Dalar Slovakya ile bir doruk çizgisi eklinde doal snr oluturur. Bu topraklarda kültür, sanat, edebiyat, bilim ve sporda birçok ünlü isim yetiti. 27 Polonyal Fizik, Kimya, Tp, Ekonomi, Edebiyat ve Bar dallarnda Nobel Ödülüne layk görüldü. Nicolaus Copernicus (Bilim adam-Astronom), Frederic Chopin (Piyanist), Adam Mickiewicz (air), Marie Curie (Fizikçi, Kimyac), II. Jean Paul (Papa), Roman Polanski (Yönetmen), Olga Tokarczuk (Yazar), Robert Lewandowski (Futbolcu) Polonyal ünlülerden bazlardr.
Bu kitap, ülkenin doal ve tarihi zenginlikleriyle, baz önemli ahsiyetlerini konu alan makalelerimden olumaktadr. Bu yazlar online olarak Ekoloji ve eb-i Yelda dergilerinde yaynlanmtr. Bu makaleleri kitabma almama izin veren dergi yöneticilerine teekkürü borç bilirim.

Prof. Dr. Zafer Ayvaz

Dettagli