Próby

Michel de Montaigne

Pisarz i myliciel; jeden z gównych przedstawicieli fr. renesansu; znakomity obywatel Bordeaux, w l. 1557-70 czonek sdu, a w l. 1581-85 (przez dwie kadencje) burmistrz miasta. Uwaany za twórc eseju jako nowego gatunku literackiego, stanowicego erudycyjne rozwaania zorganizowane tematycznie, ale podane w lunej formie (niepodporzdkowanej np. dowodzeniu pewnej tezy), odwoujce si do zasobów kultury: dzie literatury, historiografii, filozofii i in. dziedzin wiedzy, poddawanych analizie i stanowicych podstaw dalszych docieka.
Od najwczeniejszego dziecistwa z polecenia ojca suba i domownicy zwracali si do niego po acinie, dlatego te nie zna francuskiego, kiedy w wieku szeciu lat zosta oddany do szkoy ( cieszcego si b. dobr reputacj kolegium w Bordeaux). Szko wspomina bardzo le i do koca ycia z pogard wyraa si o "bakalarstwie", jako specjalnym rodzaju mylenia oraz nauki uprawianej przez bakaarzy na potrzeby szkolne. Studiowa nastpnie w Paryu. By znany na dworze trzech kolejnych królów, uczestniczy (z przyczyn honorowych, cho niechtnie) w zbrojnych rozprawach na tle religijnym midzy katolikami a hugenotami (kalwinami) szarpicych w tym czasie Francj; najserdeczniej zwizany z Henrykiem III (Walezym w l. 1573-74 królem Polski, a w l. 1574-89 królem Francji), suy mu penic powierzone sobie przez króla misje dyplomatyczne. Osiadszy w majtku Montaigne i oeniwszy si, zaj si prac nad swoim dzieem ycia, obejmujcym trzy tomy, uzupenianym i zmienianym do ostatniej chwili przed mierci.
Kiedy w 1580 r. Montaigne odwiedzi Rzym (zosta zaszczycony nadaniem mu honorowego obywatelstwa miasta, co wysoko sobie ceni, cay akt przytaczajc w Próbach), postara si o oficjaln aprobat kocieln dla swojego dziea - y w kocu w czasach inkwizycji i palenia czarownic; jednak prawie sto lat póniej, w 1676 r. Próby itak znalazy si na indeksie ksig zakazanych pod zarzutem szerzenia fideizmu.

Ur.

28 lutego 1533 w Bordeaux

Zm.

13 wrzenia 1592 w Château de Montaigne koo Saint-Michel-de-Montaigne

Najwaniejsze dziea:

Próby (fr. Essais, wyd. 1580--1588).

Dettagli