Sabahattin Ali

1947 ylnda yaymlanan Sabahattin Ali'nin birkaç ksa öyküsünden ve "büyüklere masallar" eklinde tabir edilebilecek masallarndan oluan Srça Kök, dönemin devlet yönetimine ve düzenine eletirel bir bak sunmaktadr. Kitap, bir dönem yasakl kitaplar arasnda bulunmutur.

Kitaptaki öykülerden ve masallardan birkaç örnek:

"Can Kurtaran" adl öyküsünde yazar, kaderine boyun emi bir kadnn hikayesini anlatyor.

"Bir akam üzeri Anadolu köylerinden birindeki küçücük bir kulübeden canhra çlklar yükselmektedir. Doumunu bir türlü gerçekletiremeyen Asiye, ikindiden beri deyim yerindeyse ölümden beter doum sanclar çekmektedir. Köyün ebesi bir ey bulamam, komu köyün ebesini de çartmtr. Asiye'nin kocas brahim ise, çaresizliin verdii ar ballkla, evin kaps önüne çökmü, bir haber beklemektedir. Komu köyün ebesi içeri girdiinden belli ise kzn çlklar iyice artmtr. Sonunda iki ebe birden dar çkar ve brahim'e doumu gerçekletiremediklerini, kz ehire götürmesi gerektiini, yoksa bebein de anasnn da öleceini söylerler. brahim de çaresiz öküz arabasnn arkasna att döek ve yorgann üstüne gencecik karsn da koyar ve yollara düer. Sabaha kar hastaneye vardnda ise ümidi iyice krlmtr. Çünkü alan olmad halde birçok ameliyat yapt için daha önceden ehirdeki özel muayenehanenin sahibi, Doktor Mutena Cankurtaran tarafndan ikayet edildiinden, ameliyat yapamayacan söyler. Ne kadar yalvarp yakarsa, oraya verecek paras olmadn söylese de, doktoru ikna edemez. Bunun üzerine Asiye'yi ald gibi Mutena Cankurtaran'a götürür. Fakat bu doktor da çok para istemektedir. Doktorla bir kat imza atarak Asiye'yi hemen ameliyata almalarn, öküzlerden birini satp döneceini söyler.

...

Döndüünde bebeinin öldüünü, karsnn ise iyi olduunu örenir. Fakat doktor ölü bebei çkard için de ayrca para istemektedir. brahim dier öküzü, arabay ve hatta içindeki yatak yorgan da satar ama paray birletiremez. Doktor Mutena Cankurtaran da Asiye'yi brahim'e vermez. Asiye hasta haliyle muayenehanede çalmaya, geceleri ise pis bir döekte yerde yatmaya balar. brahim sürekli gidip gelmekte, karsn almak için elinden geleni en iyisi yapmaktadr. Fakat doktor nuh der peygamber demez. Sonunda bir gün canna tak eden brahim doktorun karsna çkar ve Asiye'nin hayrn görmesini, köyde baka kadn m olmadn söyler. Sinirle kapy çeker ve çkp gider. O srada doktorun kapsna sinmi alayan Asiye'yi görmemitir bile. Asiye, gece yars alayarak hastaneden kaçar ve yalnayak köyün uzun yolunu tutar. Bir yandan alayp, bir yandan brahim'in sözlerini tekrar etmektedir: "Bana köyde kar yok, a!" Bu srada açlan yarasndan oluk oluk kan akmaktadr. Sabaha kar köylüler onu bulduunda, çoktan ölmütür."

...

"Namuslu adam kalmam bu dünyada iki gözlüm. Müslümandr, namaznda, orucundadr, hakkmz yemez diyorduk ama; biz onun hatrn saydkça o, bizim tepemize bindi. Eh, artk çoçuk deiliz , yemiyoruz bu numralar, deil mi ya ? ... Bak, anlataym sana baindan da, bana hak ver. Mektebi biteremedi peder ne kadar gayret ettiyse olmad ite. Binbaiyd kendisi... Süvariydi ama , avantann yolunu bulurdu. Adanadolu'yu gezdik, dolatk, her yerde paa çoçuu gibi yaklatk. Hangi okulda olsa, imtihana yakn peder, öreretmelerle bir konuur , meseleyi yoluna kordu. Askerlikle ilgili olmayan hoca vcar mi? Neyse efendim, stanbul'a naklolduk. Güya pedere lütfetmiler... Arada bizim tahsil yand. Pederin öretmenlere sözü geçmez oldu. stanbul'da binbaya kim bakar? Paalar bile ürketmeden saylmyor. Ne demi hani : '' Kim ipler Yalova Kaymakamn! '' deil mi ya... iki sene üst üstte çaktk. Belgeli olduk. Hususi liseye devam edecektim, peder emekliye ayrld, erdesi sene de sizlere ömür. Biz de üsküdar'da, topta'na yakn ahap bir ev brakt. Arkasndan hemire bir bobstil koca buldu, ald baina gitti. Biz ka

Dettagli