Sæfarinn

Það var árið 1866, að sá kvittur kom upp og gekk staflaust um öll lönd,
að vart hefði orðið við sjóskrímsl eitt mikið og ilt.

Sumum fanst nú samt fátt um þessa sögu, sem heyrðu hana í fyrsta sinni.
Sögðu þeir þetta mundu vera sæorminn alkunna, sem kemur í ljós á hverju
ári og hverfur aftur án þess að gera nokkrum manni mein.

En í þetta sinn urðu margir að láta sannfærast, þó ekki væru þeir
auðtrúa, því skrímsl þetta var séð af mörgum skipum og hvað eftir annað.
Einu sinni sást það frá tveim skipum í senn, og var svo skamt frá þeim,
að gera mátti áætlun um stærð þess. Eftir því sem sagan sagði, var það
miklu meira vexti en nokkurt annað dýr, dautt eða lifandi, sem þekst
hefir í höfum jarðarinnar. Það fylgdi líka sögunni, að það væri ærið
hraðfara, því að á hálfsmánaðarfresti kom það í ljós á tveim stöðum með
þúsund mílna millibili.

Sögur um sjóskrímslið vóru á hvers manns vörum. Blöðin fluttu langar
greinar um það, og gamanvísur vóru sungnar um það á leikhúsunum.

Og lærðir menn háðu harðar rimmur. Þeir gátu ekki borið á móti því að
skrímslið væri til, svo margir menn höfðu séð það og svo var hitt, að í
undirdjúpum hafsins þóttust menn vita, að vera mundi risavaxinn gróður
og var ekki ólíklegt að í þeim miklu skógum hefðust við skrímsl og dýr
ýmisleg, sem öllum væru ókunn. Það var því ekki ólíklegt, að þetta
skrímsl hefði hröklast þaðan af tilviljun og flækst upp að yfirborðinu.

En þá var eftir að vita hvers konar skepna þetta var. Var það risavaxinn
kolkrabbi eða var hægt að skipa því í flokk með hvölunum?

Sagnirnar sem um það gengu vóru margar og misjafnar, svo lítið var á
þeim að byggja. Sögurnar um sjóskrímslið, sem gengið höfðu í blöðum og
manna munni bárust nú inn í vísindaleg tímarit og urðu þar óþrotlegt
þrætuefni.

Það var á öndverðu ári 1867, að ég var á heimleið til Parísar úr
vísinda-leiðangri í Nebraska, og var staddur í Nýju-Jórvík. Tíðindamenn
stórblaðanna þefuðu mig uppi þegar í stað, og leituðu álits míns um mál
þetta, sem þá var efst á baugi og mest um talað. Þótti þeim mikið undir
því komið, hvað ég segði um það, því ég var prófessor við
náttúrugripasafnið í París og höfundur bókarinnar: Um leyndardóma
undirdjúpanna". Ég gat ekki skorast undan því með öllu, en reyndi þó að
forðast allar staðhæfingar. Bar ég það fyrir, að enn væri ókunnugt um
eðli dýrsins og náttúru. Þó þótti mér mest líkindi til, að þetta væri
risavaxið náhveli, eftir öllum líkum að dæma.

Að dýrið væri hvalakyns, og einmitt af þessu tægi, réði ég af atviki,
sem kom fyrir, meðan ég stóð við í Nýju-Jórvík.

Það var í aprílmánuði, að gufuskipið Skotland", eitt með stærstu og
fegurstu skipum Cunard-línunnar, var á ferð úti í Atlantshafi, svo sem
150 mílur vestur af Englands-ströndum. Veður var kyrt og fagurt og
skipið klauf sjóinn með jöfnum hraða. Þá vissu menn ekki fyr til, en
skipið kiptist við, eins og það hefði höggvið niður eða rekist á
eitthvað. Farþegarnir urðu þegar óttaslegnir og Anderson skipstjóri
átti fult í fangi með að telja um fyrir þeim. Mikil hætta gat varla
vofað yfir, því innanrúmi skipsins var skift í 7 hluta með vatnsheldum
milligerðum, svo þó gat kæmi á skipið, og eitt rýmið fyltist sjó, hlaut
það að fljóta eftir sem áður.

Svo fór skipstjóri niður hið bráðasta, að gæta vegsummerkja. Sá hann þá,
að sjór féll inn í 5. rými, til mikilla muna. Til allrar hamingju vóru
gufukatlarnir ekki þar, því hefði svo verið og sjór komist í eldstórnar,
gat verið voði á ferðum.

Anderson stöðvaði skipið og lét háseta einn fara fyrir borð og kafa
undir það. Hann kom upp aftur eftir fáar mínútur og sagði, að rifa mikil
væri á botni skipsins, á að gizka 3 álna löng. Engin tiltök vóru á því,
að gera við

Dettagli