Zamieszczony w tej ksice zbiór studiów powicony jest rodzcej si w XIX wieku polskiej tosamoci narodowej i dwóm jej wanym komponentom: utopii sowiaskiej i idei narodowej. Powrót do korzeni, czyli odkrycie dziedzictwa prasowiaskiego, udowadniajcego staroytno narodu polskiego, sankcjonowao prawo do zajmowanego terytorium. Dziedzictwo historyczne otrzymywao w ramach utopii sowiaskiej rkojmi moraln w postaci najlepszych narodowych cech, takich jak, w czasach pokoju: agodno, gospodarno, gocinno, a w czasach wojny: waleczno, przywizanie do rodu, klanu czy wspólnoty. Przede wszystkim jednak sowiasko determinowaa ksztat przyszoci. W poczeniu z mesjanizmem gwarantowaa bowiem niezwyk rol polskiemu narodowi, którego przeznaczeniem miao by przywództwo w wiecie i zbawienie, jak wtedy mówiono, "zepsutej i zdemoralizowanej Europy". Sowiasko traktowano przecie nie tylko jako repozytorium mitów czy legend, lecz take jako rezerwuar potnej mocy, majcej odrodzi naród osabiony na skutek upadku cnót szlacheckich i elekcyjnych rzdów, odpowiedzialnych za katastrof pastwa.