Mahmut Yesari'nin romanlarnda toplumsal olarak en çok ilenen konulardan bazlar ise Tanzimat'la balayan Türk modernlemesinin, Cumhuriyet'le birlikte köklü deimelere sebep olduu yllarda yaayan Mahmut Yesari, bu deiimler karsnda duyarsz kalmam ve romanlarnda sklkla bu konuya deinmitir. Modernleme ve dolaysyla Batllama sonucunda kendi toplumuna yabanclam kiilere yer verir. Bu kiiler çounlukla, zevk ve elenceye dükün, sürekli yabanc kelimeler kullanan, toplumsal ve kültürel deerlerle ba kuramayan bir karaktere sahiptirler.
Mahmut Yesari baz romanlarnda ise fabrika içileri, köy ve köylü, içilerin olumsuz çalma artlar, toplumsal adaletsizlikler, yoksulluk gibi farkl konular ele almtr. Buna bir örnek olarak yazarn en tannan roman olan Çulluk, Türk edebiyat için son derece önemli bir eserdir. Fabrika içilerinin, köyün ve köylünün konu edildii ilk roman olarak edebiyat tarihimize geçmitir.
* * *
- Anna, benim kadehim bo duruyor!
Uzun boylu, ince geyik belli, siyah zülüfleri yanaklarna yapk kesik saçl, uzun etekli, darack siyah kadife kostümü içinde, süzüle süzüle dolaan Macar kzna yalvaryorum:
- Anna, bir yudum arap ver!
Barn arka tarafndaki hususi odasnda, Anna, Marusa, Anna'nn kardei Jülyetta, Ferit Hikmet, Süheyl Münir, saatlerden beri oturmu içiyoruz.
Odann ortasndaki masann üstünde, buzlu yemi kaseleri, viski, arap, likör kadehleri, dolup tam sigara tablalar, az taraf havluya sarl arap binlii yatan kova, sigara paketleri, kibrit kutular, buruuk havlular, elbezleri, çöp atlm, sigaralar bastrlm tabaklar, hepsi birbirine karm Kimse kadehini tanmyor, kimse çatalna, bçana sahip deil çkinin beyni saran, gözleri buulandran duman içinde, eller rast geldiini kavryor