Toplumsal Tarih

Nisan 2020'de Toplumsal Tarih; TBMM'nin ilk yllarn ele alan "TBMM'nin Açlnn 100. Yl Dönümü" balkl özel bir dosya sunuyor. Dosyann editörlüünü de üstlenen Ahmet Demirel, dosyay Birinci Meclis'in faaliyet kronolojisi ile açyor. Dosyaya sunduu ikinci makalesinde ise Türkiye'nin kurulu yllarnda yürürlüe sokulan ve kii temel hak ve özgürlüklerini yöneticilere kar güvence altna almay amaçlayan Hürriyet-i ahsiye Kanunu'nu ele alarak Birinci Meclis'te kanun çalmalar srasnda yürütülen tartmalar aktaryor. Ömer Turan ile Güven Gürkan Öztan beraber kaleme aldklar makalelerinde Mustafa Kemal'in 24 Nisan'da Meclis kürsüsünden Ermenilere yönelik katliamlar fazahat (alçaklk, rezillik, utanlacak i) olarak niteledii konumasna odaklanarak sonradan resmi politika olarak benimsenen inkârclk politikas tarafndan unutturulmu olan bu tavrn, 100 yl önce hangi saiklerle ekillendiini incelemeye alyorlar. Erol Körolu, Mahmut Attila Aykut'un ilk basks 1942'de yaplan ama ulusal edebiyatn u veya bu sebeple ana listesine alnmam ve unutulmaya terk edilmi Kurtulu Sava anlatlarndan biri olan Silâh Arkadalar romann mercek altna yatryor. Nuren Gürboa; Birinci Meclis'in Zonguldak kömür madeni içilerinin çalma ve yaam koullarn iyiletirmeye yönelik olarak 1920-1921 yllarnda çkard kanunlar deerlendirirken Meclis tartmalarna odaklanarak siyasal iktidarn havza içilerine yönelik ilgisinin nedenlerini, snf sorununa yaklamn ve dönemin ihtilalci alternatifleri yerine önerdii çözümleri tartyor. Son olarak Songül Miftakhov ise Milli Mücadele ortam içinde, toplumun maddi birikiminin gereksiz yere harcanmasn önlemeyi, düünlerde yaplan israftan kaynaklanan sosyal problemleri çözmeyi amaçlayan ve evlilik kurumu ile nasl evlenileceini düzenleyen Men-i srafat Kanunu'nu okuyucuya aktaryor.

2019'un sonlarnda Çin'de patlak veren ve bütün dünyay saran bir pandemi haline gelen COVID-19 (coronavirus) hastal geçmite yaanan büyük salgnlar yeniden gündeme tad. Buradan hareketle Toplumsal Tarih, nisan saysnda tarihte görülen baz salgn hastalklar merceine alan küçük bir dosyaya daha yer vererek salgn hastalklara kar günümüzde uygulamaya koyulan mücadele yöntemleriyle yakn tarihimizdeki pratikleri karlatrma imkan sunuyor. Bu mini dosyann ilk makalesinde Nuran Yldrm, 200 yl önce "illet-i cedide" (yeni hastalk) olarak tanmlanan o zamann bilinmeyen hastal kolerann stanbul'da yapt ilk salgn ile dönemin uygulamalarn mercek altna alyor. smail Yaayanlar; dünyann çeitli kentlerinde yaayan alt snflarn, 19. yüzylda ortaya çkan küresel kolera salgnn, üst ve orta snfn varolarda ien nüfusu eritmek için icat ederek kendilerine dorulttuklar bir silah olarak görmelerini ve hekimlere kar yürüttükleri "mücadeleyi" ele alyor. Murat Yolun ise Osmanl mparatorluu'nun son dönemlerinde Balkan Savalar ve Birinci Dünya Sava gibi ykc deneyimlerin yan sra halk arasnda spanyol nezlesi veya spanyol hastal olarak bilinen grip pandemisinin balangç noktas ile Osmanl'y etkisi altna almas arasnda geçen süreci inceliyor.

Nisan 2020 saysnda yer alan iki dosyann dnda ise Mustafa Çahan Keskin ile Nikos Christofis'in makeleleri mevcut. Keskin; Köprülü Mehmed Paa Türbesi'nin kubbesinin yklmasyla Osmanl mimarln yaklak yüzyl boyunca etkileyecek olan açk türbe modasnn olumasna ve özellikle kubbenin yklmasna ilikin söylenceleri ele alyor. Nikos Christofis ise Yunanistan'daki Birleik Demokratik Sol (EDA) ve Türkiye'deki Türkiye çi Partisi (TP) örneklerinden hareketle hem Türkiye hem de Yunanistan için ulusal bir anlam tayan Kbrs özelinde anti-emperyalizmin nasl kullanldn inceliyor.

Murat Cankara; Osmanl'da Gayrimüslim Basndan balkl köesinde bu ay, Ermeni air, gazeteci ve yaync Merujan Barsamyan'n (1883-1944) editörlüünü üstlendii, 1911-1915 ve 19

Dettagli