Woyciech Zdarzyski, ycie i przypadki swoje opisuicy

Micha Dymitr Krajewski

Pisarz, pedagog i historyk, ksidz. Jako siedemnastolatek wstpi do zakonu pijarów i przyj imi Dymitr od w. Michaa. Studiowa retoryk i filozofi, nastpnie by nauczycielem w kolegium pijarów, a take domowym preceptorem w domach magnackich; od 1782 r. zasiada we wadzach uczelnianych Collegium Nobilium w Warszawie. W 1812 r. zosta czonkiem Towarzystwa Przyjació Nauk.
Wcza si aktywnie w propagowanie idei owieceniowych. Publikowa prace zwizane z prac nauczycielsk, m.in. Gry nauk dla dzieci (1777). Jego twórczo obejmuje take Pochwa Stanisawa Konarskiego (1783), prace historyczne (m.in. ywot Stefana Czarnieckiego oraz Dzieje panowania Jana Kazimierza, których ocala cz wydano pomiertnie w 1846 r.).
W zakresie beletrystyki reprezentowa nurt sentymentalny (Podolanka 1784), jest take autorem pierwszej polskiej ksiki fantastycznej p.t. Wojciech Zdarzyski (1785). Bohater napisanej na wzór Mikoaja Dowiadczyskiego powieci dydaktycznej, zawierajcej krytyk wspóczesnej cywilizacji, zepsucia wielkich miast, dnoci do podbojów i okruciestwa - trafia osobliwym przypadkiem na Ksiyc. Tam ma okazj przyjrze si harmonijnemu funkcjonowaniu idealnego pastwa opartego o cnoty waciwe yciu wiejskiemu (jest to obraz utopii sielskiej). Drugi tom p.t. Pani Podczaszyna (1786) to pierwszy w literaturze polskiej romans sentymentalny, stanowicy jednak polemik z prekursorsk w tym gatunku Now Heloiz Rousseau: gówna bohaterka wychodzi za m kierujc si posuszestwem, a nie gosem serca, nastpnie owdowiawszy znów przeywa rozterki wewntrzne, nie mogc wybra midzy mioci a obowizkiem wobec dzieci; ostatecznie w wyniku tego emocjonalnego rozdarcia umiera.

Ur.

8 wrzenia 1746 na Rusi Czerwonej

Zm.

5 lipca 1817 w Koskich

Najwaniejsze dziea:

Podolanka wychowana w stanie natury, ycie i przypadki swoje opisujca (1784), Wojciech Zdarzyski ycie i przypadki swoje opisujcy (1785), Pani Podczaszyna. Tom drugi Przypadków Wojciecha Zdarzyskiego (1786)

Dettagli