Zikir-Allahla Varolmann Yolu

Tasavvuf, Cenâb- Hakkn iradesinin hayatn her aamasnda uygulamasnn, yani hâle tam olarak geçirilmesinin yansra, slâm'n ihsan boyutu olarak tarif edilmektedir. Tasavvufun özü ise, insann kendini bilmesidir. nsann kendini bilmesinin en önemli tezâhürü de zikirdir.

Tasavvufta zikir, kiinin benliinden kurtulup, evrensel benlikle var olma yoludur; Allah'a vâsl olma itiyâkdr. Kiinin nefsânî arzularndan kurtulup, ebedî olana yönelmesidir. Zikir, dirilmek ve hayat bulmaktr. Bu mânâda fenâ-bekâ düüncesi tasavvufta üzerinde çok durulan iki kavramdr.

Fenâ, benlikten, nefisten kurtulma; bekâ ise, kendi bütünlüünü kazanp evrensel benlikle bütünleme olarak deerlendirilmitir. Zikir insann fenâ haline ulamas için tarîkatlarn uygulad en önemli usüllerden biridir.

Zikir, ayn zamanda tarîkat uygulamalarnn en önemli unsurlarndan birisidir. Tarîkatlardaki ilk derstir. Zikrin "lisanî zikir", "kalbî zikir", "toplu zikir", "semâ", "hatm- hâce", "darb- esmâ," "kayamî zikir," "deverân" gibi ekilleri tarîkatlarn meydana geli süreciyle birlikte ortaya çkm hususlardr. Zikir ve mûsikî arasnda da irtibat kurulmutur. Dinleme, mûsikî anlamna gelen sema Mevlevîlik tarîkatnn zikridir. Ayakta dönerek icrâ edilir. Buna "Mukabele" de denilir.

Bugünkü ekliyle semâ, sonraki asrlarda ortaya çkan bir uygulamadr. Mesela,"Hatm-i Hace" Nakbendî tarîkatnda kiinin eyhin huzurunda oturarak icrâ ettii zikirdir. Sessiz yaplr. "Büyük hatme", "küçük hatme" diye ayrlr. Râbta ile balar, duâ ile sona erer. Gözler kapal olarak yaplr. ntisâb olmayan itirak edemez. "Darb- Esmâ" ise, Halvetîlerde icrâ edilen zikirdir. Bunun gibi tarîkatlarn farkl zikir uygulamalar olsa da hepsi özü itibariye birdir.

Rabbimiz (c.c.), insann kendisiyle bütünleme ve varolu kazanma hakîkati olan zikrin ehemmiyetini "Siz Beni zikredin ki Ben de sizi zikredeyim" (Bakara, 152) ifadesiyle beyan buyuruyor. Mevlânâ, Mesnevî'sinde bu konuyla ilgili öyle bir hikâye anlatr: Adamn biri her gece Allah' zikreder ve bu zikrinden de zevk almaktadr. Bir gece eytan ona öyle vesvese verir: -"Bunca Allah demene karlk Onun lebbeyk (buyur) demesi nerede? Böyle ne vakte dek "Allah" deyip duracaksn?"

Adam bu vesveseden üzülür, eleme düer, ban yere koyup yatar. Rüyada Hzr (a.s.)' yeiller giymi olarak görür. Hzr ona:

-"Niçin zikri braktn? Zikretmekten niye vazgeçtin?" der.

-"Lebbeyk" sesi gelmiyor. Kapdan kovulacamdan korkuyorum"

-Senin "Allah" demen, sana ayn zamanda "lebbeyk" denilmesidir. Senin o derde dümen, çareler araman kapya kabul edilmendendir. Her Allah demende sana gizlice "Lebbeyk" (buyur) denilir."

Dolaysyla insann aray içinde olmas, âh u fîgan etmesi, ahh çekmesi, zikredebilmesi hep Cenâb- Hakkn bir lütfudur. nsan gidecek baka kapnn olmadn bilerek, bu uur içinde hayatn sürdürebilmelidir.

Bu kitapta tasavvufun en önemli mevzularndan biri olan zikir konusu temelde tasavvufî bir bak açsyla ele alnmaya çallmtr. Kitap; önsöz, iki bölüm ve sonuçtan olumaktadr.

Birinci bölümde, slâm'da zikir, Kur'ân- Kerîm'de zikir, Efendimiz (s.a.v.)'in hayatnda zikir, tasavvufta zikir, zikrin üç hâli, zikrin önemi, zikrin süreklilii, zikrin benlik inâsna tesiri, tefekkür zikir birliktelii, zikrin evrensel yönü, zikrin sosyal-psikolojik yönü, zikrin kuatcl, dâimî zikrin önemi ve tesiri, zikrin kiiliin oluumuna ve insan- kâmil olmaya tesiri, zikir tefekkür ilikisi, zikir ma'rifet ilikisi, zikir vuslat ilikisi, zikir mekân ilikisi, zikir ükür ilikisi, zikrin dier ibadetlerle münâsebeti gibi konular ilenmitir.

kinci bölümde ise, farkl zikir uygulamalar bal altnda, hafî zikir, cehrî zikir, tevhid zikri gibi konulara temas edildikten sonra tarîkatlarda zikir bal altnda Kâdirî, Nakî, Rfâî, Kübrevî, Sühreverdî, Halvetî, Gülenî, Mevlevî gibi tarîkatlarda zikrin farkl i

Dettagli