apka

"Bu hâin! Evet, hâin... Bana kadn apkas giyerek cümhuriyetimizin inklâblaryla akl sra alay etmekle ve onlar, akl sra azîz milletimizin nezdinde küçük düürmeye çalmakla iktifâ etmemi, besbelli cümhuriyetimize ihânet ettii için, evet, ihânet ettii için derdest edilmi götürülmekte olan kendi gibi kara câhil bir yobaz görünce, apâikâr kalbî bir muhabbet ve alâkayla 'Hocam! Hocam!' diye haykrarak peinden komaya, onu kanun kuvvetlerimizin ellerinden sözümona kurtarmaya çalmtr! Evet! Bütün bunlara ben bizzât âhid oldum, gözlerimle gördüm, kulaklarmla iittim! imdi sorarm size, komiser bey, bütün bunlar, cümhuriyet ve de medeniyet inklâblarn aleyhdâr karanlk ve de gizli bir tekilâtn mensûblar olduklarn göstermez mi? Ha? Göstermez mi?"

25 Kasm 1925 tarih ve 671 sayl "apka ktisâs (Giyilmesi) Hakknda Kanun"un çkt ve hemen uygulamaya konduu yllarda Türkiye'yi ziyâret edip gözlemlerde bulunmu, sonra da bunlar "MUSTAFA KEMAL VE UYANAN DOU" ad altnda kitaplatrm olan sviçreli gazeteci Paul Gentizon anlatyor:

"Birçok frsatlarla sokakta, vapurda, gösteri salonlarnda apkalar fese hücum etti. Fes daima yenildi, yani parçaland, ayak altna alnd ya da denize atld... Hemen yürürlüe giren bu kanuna aykr her türlü davran için tedbirler alnd. Istanbul'da komiserler kendilerine bal memurlarla birlikte Istanbul'u Galata'ya balayan büyük köprünün ban ve ehrin balca yollarn tuttular. Fes ya da kalpak giyinmi olan herkesi tutuklayarak, balklarn ellerinden alyorlard. Karlatklar sarkllarn ise, ellerindeki belgeler kontrolden geçiriliyordu. En küçük kar koyma, suçlunun tutuklanmasna neden oluyordu..."

"apka ktisâs Hakknda Kanun"a muhalefet suçundan stiklâl Mahkemeleri'ne sevkedilenlerden 78 kii idam edildi; içlerinden biri de bir kadnd! Çok sayda insan muhtelif hapis ve sürgün cezalarna çarptrld.

1939da Türk Ceza Kanunu'nun 526. maddesiyle, apkadan baka balk giymeyi alkanlk haline getirmenin cezas üç aya kadar hapis olarak belirlendi.

1961 ve 1982 Anayasalar, öbür devrim kanunlar gibi 671 sayl "apka ktisâs Hakknda Kanun"un da Anayasaya aykrlnn ileri sürülemeyeceini hükme balad.

(Tantm Bülteninden)

Dettagli